sábado, 15 de noviembre de 2008
LA VIDA DE UN EXTRANJERO EN FINLANDIA
viernes, 14 de noviembre de 2008
ENTREVISTA PARA PERIODICO EN FINLANDIA
- Vine a Finlandia, porque quería saber más sobre Finlandia. Asimismo quería viajar al extranjero y enseñar euskera. Inicialmente hay que aprender el idioma del país. He estado estudiando finés en la escuela nocturna para adultos y a partir del pasado noviembre también en Ekami (Escuela de Formación Profesional). Ahora estudio nivel intermedio, en agosto voy al examen oficial, dice Pastoriza. Pastoriza se las arregla estupendamente en finés, en el mismo se hace toda la entrevista sin que ella tenga ninguna dificultad en la misma.
Cuando vivía en el País Vasco estudió para profesora de euskera y de paso portugués. Ella trabajo no solo de profesora sino también de traductora y secretaria. Durante su estancia en Finlandia ha impartido clases de euskera a un residente en España por medio del programa Skype.
- Eso funciona bien. Por supuesto que no es lo mismo como estar junto a un alumno, pero si funciona, asegura Pastoriza.
Lourdes dice que Finlandia es un buen país.
- A veces pienso, que a lo mejor regreso a mi patria. Nosotros tenemos el monte, vosotros el bosque, la naturaleza esta en el entorno. Vivía en Bilbao, en una gran ciudad, antes de mudarme a Finlandia y aquí me di cuenta, que en la naturaleza se puede hacer de todo, dice Pastoriza.
- Yo no he tenido grandes problemas con los finlandeses. Lo extraño es, que se me pregunta a menudo si soy rusa! Pero todos han sido amables conmigo.
“No hay pueblo, si no hay lengua”
Las relaciones entre los vascos y los españoles no han sido las mejores posibles.
- Esa es una pregunta política. Generalmente no hablamos sobre los españoles. No es bueno hablar en contra de España. Nosotros tenemos nuestro propio gobierno, pero es una autonomía. El euskera y el castellano son las lenguas oficiales. No hay pueblo, si no hay lengua. Por eso es importante, que actualmente se hable en euskera. Cuando era pequeña, estaba prohibido hablar en euskera, pero mi madre me hablaba en euskera. Seguramente, todos han oído, que nosotros tenemos terrorismo, pero en nuestro país se puede caminar con total tranquilidad como aquí. Quién desea la guerra? reflexiona Pastoriza.
HIZKUNTZA IKASTEN
domingo, 20 de julio de 2008
Nire bizitza Suomin: negua eta udaberria
Etxe aurreko zuhaitzak elurrez beteta
Aurreko edo istorio honen 1. zatian esaten nuen bezala hizkuntza ikasteari eman diot orain arte eta momentuz ere, azkenean lortu nuen oinarrizko ikastaro ofizialean sartzea, gau eskolakoan baino ordu gehiago. Gogorra izan da astean 35 bat orduz ikastea baina helburuak merezi duela uste du, hau da, hizkuntza behar bezala ikastea. Hori bai, pentsatu nuen hobe zela gau eskolarekin jarraitzea maila ona lortzeko dena gutxi iruditzen baitzait hizkuntza bat ondo ikasteko, azken batean astean birritan baino ez zen. Orain konturatzen naiz zein ideia ona izan zen.
Hala ere, esango dizuet beste klaseetako martxa guztiz bestelakoa dela, hots, astean 35 ordukoa, gure herrialdekoekin alderatuz gero, hemen ez baitago estresik. Hori bai, mintzapraktika egiteko jai daukazu zure kabuz jendearengana hurbildu ezean. Suomitarrak izatez oso lotsatiak dira, hortaz lehen pausua zeuk eman behar. Eskola honetan aukera ezin hobea izan nuen suomitarrekin harremanetan aritzeko, kurtsoaren amaiera aurretik bi astez praktikak egitera bidali baigintuzten (mintzamena eta hobetze aldera), horretarako niri gomendatu zidaten eskolaren batera jotzea eta horrela beraien munduan sartzea lortu nuen. Harritzekoa bada ere, bazeukaten Euskal Herriaren berri eta gure hizkuntza euskara zela. Oso harrera ona egin zidaten "Kotkan Opisto" izeneko eskolan, han denetarik irakasten dute: eskulanak, musika, hizkuntzak, etab. Ni, hain zuzen ere, eskulanetakora, ingelerakora eta gaztelaniakora joan nintzen, ideia zen ikustea nolako irakaskuntza mota daukaten eta bide batez hizkuntza hobetzea, hau da, suomitarren artean egonda, baina lan munduan. Oso oroitzapen polita daukat zer orduan ikusi bainuen gure hizkuntza eta kultura zabaltzeko aukera ezin hobea eta beraiengandik interes handia nirekiko. Halaber, mintzamenean sekulako aurrerakada eman nuen. Ikastaroa bost hilabetekoa izan da eta apirilaren 8an amaitu zen. Gau eskolakoa apur bat beranduago, maiatzaren bukaeran. Ni oso pozik nago lortutako emaitzarekin, berba egiteko gauza bainaiz eta edozein lekutara joan naiteke beraien hizkuntza erabiltzeko beldurrik gabe.
Jarraian erdi mailako ikastaroan parte hartzeko deitu ninduten eta orain horretan dihardut. Baina hori beste kontu bat da, beste batean helaraziko dizuedana.
Hezkuntza
Suomiko hezkuntza sistemaren helburuetariko bat biztanleria osoaren gaitasunak eta kultura bultzatzea da. Hezkuntzaren oinarria bizitza osoan zerbait berria ikasteko aukera ematea da.
1998an Suomin egindako gastua heziketan % 6,2koa izan zen eta gainerako herrialdeen batez bestekoa, ordea, % 5,3koa izan zen.
Hezkuntza sistema, gure herrialdean bezala, lau zatitan banatzen da.
1. Haur Eskola: Dohainik da 6 urtera bitarteko umeentzat. Bertan helburua da umeen ikasteko gaitasuna indartzea. Irakasten zaien guztia jolasen bitartez egiten delarik.
2. Lehen Hezkuntza (Derrigorrezko lehen hezkuntza): Umeak 7 urte betetzen dituzten urtean hasten dira. Ikasketa hauek 9 urte diraute. Hau derrigorrezkoa bada ere, bi modutan egin daiteke, bai eskolara joanez bai beste bide batetik jasota derrigorrezko ezagutzak.
Heziketaz gain ikasleek erabiltzen dituzten liburuak zein beharrezko materialak doakoak, baita bazkaria ere. Udal bakoitza arduratu behar da ume guztiek garraioa izan dezaten, eskolatik 5 km baino gehiagora bizi badira.
Hemen ez da titulurik lortzen baina hurrengo ziklora joan nahi izanez gero derrigorrez bete behar da ikasketa programa.
Arestian esan dudan lez, lehen hezkuntzako helburu orokorra ikasleen garapen integrala bultzatzea da, batez ere bizitzarako ezagutza eta trebetasunak irakatsiz. Gainera legeak ezartzen du zailtasunak dauzkaten ikasleentzako heziketa berezia antolatu beharra dagoela.
Lehen hezkuntzako irakasgaiak, besteak beste, ama hizkuntza (suomiera edo suediera), nazioko beste hizkuntza, atzerriko hizkuntzak, gizarte hezkuntza, etxeko ekonomia, erlijioa edo etika-filosofia hezkuntza eta abar dira. Kurtso batzuetan ikasleek beraien interesen araberako aukerazko irakasgaiak ere aukera ditzakete.
Esaterako irakurketa eta testuen ulermenean ikasle suomitarrak munduko hobeen artean daude.
Lehen hezkuntzako iraka-egutegiak 190 eskola egun dauzka. Kurtsoak maiatzaren bukaeran amaitzen dira udaberriko jaiarekin, udako oporraldiari hasiera ematen diona, abuztuaren erdialdera arte luzatzen dena. Urtean zehar hainbat oporraldi daude: udazkenean, Gabonetako jaietan eta eskiatzeko aste bete otsailean edo martxoan.
Udako oporraldia luzea iruditzen bazaigu ere, ikasle asko eta asko udako oporraldia ez dute alferrik galtzen ze aukera handia baitaukate lan egiteko, gazteentzako lanen bat aukeratuz edota eskola bereziren batera joateko.
3. Batxilergoa
Batxilergoaren curriculuma bi, hiru edo lau urteetan egin daiteke, baina ikasteko erritmoa oso banakakoa/indibiduala da.
Berorrek derrigorrezko lau froga dauzka: ama hizkuntza (suomiera edo suediera), nazioko bigarren hizkuntza (suomiera edo suediera), atzerriko hizkuntza bat eta matematikak edo zientziak.
Gaur egun gazteen erdiak baino gehiagok batxilergora jotzen dute, baina aurrerago ere egin dezake.
Oinarrizko lanbide heziketa: Oinarrizko lanbide heziketa bai institutuetan baita lantokietan jaso daiteke, ikastun-kontratu baten bitartez ere.
Lanbide heziketak teoriaz gain, institutuetan bertan dauden lantoki eta laborategietan denboraldiak eta praktikak lantegietan helduek bezala ere barne dauzka.
Eskaintzak oinarrizko 75 lanbide titulu ditu honako arloetan taldekatuta: errekurtso naturalak, teknika eta komunikabideak, merkataritza eta administrazioa, turismoa, jatetxe-arloa eta etxeko ekonomia, gizarte eta osasun ikasketak, kultura zerbitzuak eta astialdi, gorputz eta kirol ekintzak. Legeak ezarritako oinarrizko lanbide heziketaren helburuak honakoak dira: lan bizitzarako behar den gaitasun profesionala eskaintzea eta ikasleak prestatzea lanbide askea jarduteko.
Ikastun-kontratuetan hezkuntza ikastetxeak, enpresak eta langileak epe jakinerako lan eta ikasketa kontratua sinatzen dute.
Ikaskuntza praktika-lanetan egiten da. Beste modu bat tituluak lortzeko zera da, erakusketa sistema deritzona, non ezagutzak lortzeko erabili izan den sistemari erreparatu gabe, izangaiak ebaluaketa proba batzuetan adieraz dezakeen lanbidearen ezagutzak eta trebetasunak menperatzen dituela. Probetan parte hartu ahal da aldez aurretiko prestakuntza heziketa gabe, zuzenean lanean ikasitakoarekin.
4. Goi mailako heziketa: Unibertsitatea edo lanbide heziketa
Unibertsitateen funtzionamenduaren premisa zera da, ikerketa eta hezkuntzaren arteko batasuna.
Unibertsitateko ikasketak izatez guztion eskura daude, ez baitira matrikulak kobratzen.
Goi mailako lanbide eskolak
Goi mailako lanbide eskolen ezaugarriena da bere harreman estua lan esparruarekin.
Erakunde hauen eta unibertsitateen arteko aldea zera da, estatuarenak izan beharrean udalarenak edo pribatuak dira. Dena den, estatuak bere oinarrizko gastuen %57 jasaten du.
Helduen hezkuntza
Munduko gainerakoekin alderatuz, suomitar helduak ikasle sutsuak dira: urtero milioi bat lagunek bere kabuz parte hartzen du institutuek edo unibertsitateek antolatutako milatik gorako jarduera hezitzaileetako batean. Programa hauen luzera orokorra hamar bat milioi eskola ordutakoa da.
Ikasle helduetako gehiengoak lan egiteaz batera ikasten dute. Etengabe irakaslerik gabe eta urrutiko hezkuntzaren bitartez ikasteko aukerak garatzen dira lanera joateko aukera izateko.
Helduaren trebakuntza lan-politikaren tresna garrantzitsua da. Bere helburua lan-esku kualifikatua da hobetzea eta langabetuei lan merkatuan birgizarteratzen laguntzea.Bukatzeko gaineratu nahi nuke eredu batetik bestera alde ederra dagoela eta horien parean jarri ahal izateko alde batetik gizakion artean izugarrizko aldaketa soziala egin beharko litzatekeela, hau da, kulturaz gozatzeari errepara diezaiogun eta ez diruari. Bestalde, gobernuak pentsamendu hori bultzatzea diru-laguntzen bitartez gizakion kultura bermatu ahal izateko EBB-ko eredua aukeratu beharrean, hots, kontsumo-gizartearena, kultur mailan aurrerapausoren bat eman dezagun, guztion aberastasunaren hobe beharrez. Beraz eman diezaigun dagokion garrantzia hezkuntzari.
Nire bizitza Suomin: hasiera
Abuztuaren 14an heldu banintzen ere, aspaldiko kontuetaz dihardudala iruditzen zait.
Hasteko bizimodu aldaketa uste nuena baino are handiagoa izan da. Orain arte beti oporretan etorri izan naiz, nahiz eta geratzeko gogoaz nengoela aitortu. Hala ere, orain bestela ikusten dut dena, lehenengo aldia da hainbat denbora etxetik kanpo ematen dudana eta egia esan ez da batere erraza 42 urterekin hutsetik hastea. Sarritan atzean utzitakoak ditut gogoan, esaterako gure lurra, alaba, familia, lagunak, katua eta nola ez nire gauzak, ingurua etabar.
Hemen denbora beste modu batean igarotzen da, batzuetan arinegi eta besteetan astiroegi, baina egunak joan egunak etorri denbora ni baino azkarrago doala ematen du. Nik gauzak edo helburuak berehalaxe lortzekoa naiz, dena den, hori ez da horrela, zeuk moldatu behar duzu ingurura, ingurua ez baita zeurera egingo.
Beno izatez lehen helburua hizkuntza, hau da, suomiera, ikastea izan da eta nik uste baino astiroago noala iruditzen zait, ez baita erraza hemen jendearekin harremanetan hastea. Ahaztuta neukan hemengo jendea izugarri hotza dela, askotan serioegia neure gusturako. Beraz komunikazioa oztopo bat da, hori dela eta neure kabuz ordu gehiago ematen ditut ikasten aurrera egiteko, belarria egiteke izan arren. Denok pentsatuko duzue nola izan daitekeen komunikaziorik gabeko ingurua, ba hauxe berau, orohar ez duzu komunikatu behar ze adibidez, erosketak egiteko normalean supermerkatura joaten zara eta hizkuntza jakin ez arren, erosketak hartu, kutxara eraman eta zenbatekoa esaten dizutenean kutxako pantailara begiratzea baino ez duzu, hortaz zertarako komunikazioa?, bestalde zalantzarik baduzu beti jo dezakezu ingelera erabiltzera ia edonork ulertu eta hitz egiten baitu. Horra hor nire arazorik handiena norekin mintzatu edo non entzun hizkuntza zoragarri hau belarria egiteko.
Nire kabuz hainbat gestio egitera ausartu naiz dakidan apurra erabili ahal izateko, urduri baina neuk aurrera eta azken errekurtso modura euskalinglish erabitzen dut eta kitto. Gestio horiek egiteak behartzen zaitu hizkuntza erabiltzera eta behintzat norbaiti entzutera, hots, banketxean, etabar. Horrez gain egunero eta ahal dudan guztietan irratia entzuten dut. Nire helburua egunen batean beteko delakoan nago, batez ere, gaur esan didatelako agian ordu gehiagoko ikastaro batean sartu ahal izango naizela, eta benetan hor bai espero dudala jendearekin mintzatzea eta belarria ganoraz lantzea. Orain artean beste ikastaro batean nabil, baina astean bi ordu eta berrogei minutukoa baino ez da, eta gainera bertan denetarik dago, hutsetik hasten den jendea eta berba egiten dakien jendea. Irakasleak bost bat hizkuntza dakizki, beraz zeozer ulertzen ez dugunean dakizkien hizkuntzetan errepikatzen saiatzen da (batez ere errusiera eta ingelera) eta beste batzuetan ulertutzat ematen du eta kitto. Hortaz, ikus dezakezuenez halako ikastarotxo batekin ezer gutxi lor daiteke. Horra hor neure itxaropena beste ikastaroan hasteko. (Ez ahaztu neu ere irakaslea naizela beraz nahikoa kritikoa irakasteko moduarekin). Hala ere, ez dut huts egiten eta aurrera egiteko neure kontura ahalik eta gehien ikasten dut.
Gaiz aldatzeko arestian aipatutako esaldi batera joko dut, hau da, hemen denbora luzea daramadala. Eta hori diodanean, benetan hala deritzodalako da, sarri urteak eman ditudala baitirudi. Baina errealitateak erakusten dit ez dela horrela, egunak poliki poliki laburtzen doaz eta zazpietarako iluntzen hasi da, hortaz pasiatzera joan nahi baduzu askoz lehenago atera behar duzu. Askotan neure txikitako oroitzapenak datozkit burura, batez ere, naturaz inguraturik nagoelako eta horretaz gozatu nahi dut. Ederra da leihotik begiratzea eta ia ia eskuekin ikutu ahal izatea zuhaitzak, hainbat motatako zuhaitzak: pinuak, ... eta are gehiago animaliak gertu izatea, esaterako urtxintxak.
Beno uste dut aurrera egin baino lehen paisaia deskribatzea onena izango dela, irudika dezazuen.
Zuhaitzak, zuhaitzak eta zuhaitzak. Errepide parean, etxe parean, inguruan, edonon, basora joateko ez duzu urruti joan behar etxe ondoan baitaukazu. Leku hau irla bat da, beraz itsasoa ere parean daukagu, Suomiko iparraldean kokatuta, Kotka izenekoa (euskaraz arranoa). Konturatu naizenez animalien izenez osatutako hitz asko dauzkate, adibidez karhuvori (euskaraz hartzaren mendia), ez dut gehiegi ikertu baina pentsatzen dut gertu egon daitezkeela edo bere garaian egon zitezkeela. Lautada bat dirudi, errepide zabalak bi norabidez osatuta, alboetan bidexka batzuk dituzte eta bertatik pertsonak, txirrindulariak, eta motor txikiak joan daitezke. Lehen esan bezala ahaztu barik alde guztietatik zuhaitzak ikus ditzakezula, hori dela eta iluntzean argiak egon arren itxiagoa dirudi gaua. Bidexka horietatik ikus ditzakezu beste bidexka txikiago batzuk basora eramaten zaituztenak, askotan gazteak txirrindulaz ibiltzen ikusten ditut handik. Hortaz, naturaz gozatu nahi izanez gero hauxe lekurik aproposena dela esan daiteke. Oinez zoazenean jendearekin gurutzatzean inork ez dizu aurpegira begiratzen atzerritarra izatearren batetik eta bestetik ez dutelako edonorekin berba egiteko ohitura. (Niri askotan “aupa” esateko gogoa ematen dit, baina oraindik ez dut egin)
Bestelako etxeetan ere denetarik dago, pisuetan izan ezik, baina horiek konpensatzeko behekaldean “sauna” eta bestelako zerbitzuak dauzkate.
Ez da kutsadurarik igartzen, eta oso ekologiazaleak dira, birziklaketaz arduratzeaz gain ingurua errespetatuz.
Hirian erdigunea dago eta hori da alderik garestiena, beste etxeak auzoetan daude apur bat urrutiago, eta hor apur bat jaisten da etxebitzen prezioa, baina gure herrian dauden prezioekin alderatuz gero, aldea izugarria da. Hemen etxebizitza izatea ez da zaila, merkeagoa baita.